| Jeziora w gminie Osieczna |
| poniedziałek, 03 lipiec 2006 | |
|
Przed 1990 r. ukazywało się sporo kiepsko wydawanych książek dotyczących Kociewia. W tych pożółkłych juz dzisiaj broszurach, na ogół pozbawionych ilustracji, znajdują się jednak cenne informacje, jak np. o wielkości jezior w gminie Osieczna. Drukujemy fragment na ten temat oraz na temat ukształtowania terenu i klimatu.. Środowisko geograficzne Omawiamy w przewodniku krajobraz należy – podobnie jak krajobraz całego Pojezierza Pomorskiego – do najświeższych w naszym kraju i niezmiernie urozmaiconych. Jego kształtowanie rozpoczęło się tu w ostatnim etapie epoki lodowej (około 15 tys. lat p.n.e.), w historii nazywanym zlodowaceniem bałtyckim. Wtedy to lądolód skandynawski nasunął się tu z północy, jak wykazały badania, z okolic Sztokholmu, Upssali, Wysp Alandzkich i Wyborga, przyniósł i złożył na starszym podłożu geologicznym Pomorza olbrzymie ilości materiału skalnego w postaci głazów, żwirów, glin zawałowych itp. Największe głazy narzutowe leżą wciąż jeszcze w pierwotnym miejscu, zgodnym z kierunkiem, z jakiego nasunął je lądolód i mają wartość zabytków – pomników przyrody o nazwach nadanych im przez miejscową ludność. Natomiast występujące tu i ówdzie namuły czy np. pokłady torfu na terenach, na których zanikły jeziora, pochodzą już z okresu polodowcowego. W podłożu geologicznym brak jest cenniejszych surowców naturalnych, a do praktycznie osiągalnych należą jeynie: kruszywo budowlane, np. żwiry od miejscowości Wda po Ocypel, margle łąkowe np. np. w Ocyplu i Bietowie, i torfy, w tym opałowy o dużej kaloryczności w Bietowie. Są sygnały o pokładach węgla brunatnego, ale dotarcie do nich ze względu na głębokość zalegania staje się nieopłacalne. Klimat Obszar Ocypla i okolic – podobnie zresztą jak całe Pojezierze Pomorskie – leży w przejściowej strefie wpływów klimatu morskiego i kontynalnego. Cechą tej strefy jest zminność i romaitość stanów pogody, pomyślna jednak dla gospodarki ludzkiej. Wszystkie pory roku zaczynają sie tu później niż w głębi kraju. Na przykład żniwa odywają się dwa tygodnie później niż w Polsce centralnej. Bliskość Bałtyku przedłuża ciepłe dni jesieni, a np. późno topniejące lody na licznych jeziorach czy rzekach mają określony, lokalny wpływ na chłodną wiosnę. Najbardziej dokuczliwe, szczególnie wiosną, okazują się wiatry północne i wschodnie. Bory Tucholskie wyciszają wiatry i m.in. Niwelują wpływy atomsferyczne Bałtyku. W Borach jest na ogół cieplej i bardziej sucho, niż w pozostałych częściach Kociewia, należą one bowiem do strefy najmocniejszych opadów rocznych w Polsce (500-600 mm). Sierpień ma zwykle mniej opadów niż czerwiec czy nawet lipiec. Nasłonecznienie ma zwykle mniej opadów niż czerwiec czy nawet lipiec. Nasłonecznienie w grudniu i styczniu należy do najniższych w Polsce. Najwyższe średnie temperatury wykazują lipiec i sierpień, np. wody w jeziorze Ocypel Wielki 21,7st.C. Lipiec). Bezwietrzne i bezchmurne noce drugiej połowy sierpnia należą nie tylko do najkrótszych, ale i najjaśniejszych w kraju. Klimat warunkuje istnienie na miejscowej glebie, wprawdzie w Borach Tucholskich piaszczystej i słabej – szaty roślinnej i zwierząt w sumie charakteryzujących się bogactwem i róźnorodnością. Wody W teren wcina się środkowy fragment doliny Wdy, spływającej w kierunku Wisły. Płynie ona od miejscowości Zimne Zdroje, na północ i wschód od Osowa Leśnego, gdzie jej przelom wnosi dodatkową atrakcję krajobrazową, aż po Szlagę, łącznie ok. 30 kilometrów, stanowiacych dla kajakowców urozmaicony szlak wody. Na terenie gmin Osieczna i Lubichowo mają swe źródła dwa dopływy Wdy: Prusina o długości 30 km i Święta Struga o długości 19 km, która odprowadza swe wody z siedmiu uroczych jezior. Równie ważnym bogactwem, niejako ostatnim rezerwuarem czystej, zdrowej wody, są jeziora, nie mówiąc wręcz o bardzo licznych stawach, kulach potorfowych itp. Jeziora są liczne, wielkie i małe, niektóre długie i wąskie (rynnowe) o głębokości do 80 m. A oto te, które mają dwa i więcej na powierzchni: Gmina Lubichowo Gmina Osieczna Wszystkie jeziora mają wprost bezcenną wartość dla turystyki i rekreacji, tym bardziej, że charakteryzują się dużym naświetleniem i natlenieniem, a poza tym niektóre z nich są nieźle zagospodarowane. Niskie brzegi wielu jezior, jak i rzek oraz rzeczek, nadają się do zakładania pól biwakowych, obozów, stanic wodnych itp. Uroku ośrodkowym wodnym dodają różne legendy, baśnie, opowiadania. Jóżef MIlewski, Lubichowo - Ocypel - Osieczan i Okolice, Przewodnik, Kociewie, zeszyt 15, Gdańsk 1985 |